Licht verplaatst zich aan een snelheid van 300.000 km/s. De prikkels die we opvangen met onze ogen worden door onze hersenen vertaald naar optische beelden.
Nochtans lukt deze vertaling niet altijd. Als er een fout optreedt in het vormen van een beeld, dan spreken we van optische illusies.
Zo zal het op de foto links het lijken alsof de onderste lijn langer is, terwijl deze in feite beiden even lang zijn.
Het menselijk oog heeft een zeer complexe opbouw.
We kunnen het oog omschrijven zoals we het langs de buitenkant zien en daarbij verschillende onderdelen onderscheiden.
UITWENDIG
De iris (ook regenboogvlies genoemd) is het gekleurde deel van het oog. Hierin zit een ronde opening die we de pupil noemen. De pupil is het deel van het oog dat zich sterk zal aanpassen aan de lichtsterkte. Zo zal ze inkrimpen bij fel licht en groter worden bij zwak licht. We noemen dit de pupilreflex (zie filmpje hiernaast).
De iris (ook regenboogvlies genoemd) is het gekleurde deel van het oog. Hierin zit een ronde opening die we de pupil noemen. De pupil is het deel van het oog dat zich sterk zal aanpassen aan de lichtsterkte. Zo zal ze inkrimpen bij fel licht en groter worden bij zwak licht. We noemen dit de pupilreflex (zie filmpje hiernaast).
Vergelijk dit met het diafragma van een camera dat men kan wijzigen naargelang de lichtsterkte.
Het oog kan bewegen dankzij zes oogspieren (vier rechte en twee schuine).
Proefje: Neem een spiegel en zorg voor een zwakke verlichting in de kamer. Kijk aandachtig naar je pupil en steek daarna een zaklamp aan gericht op je hoofd. Je ziet je pupil zo verkleinen.
Proefje: Neem een spiegel en zorg voor een zwakke verlichting in de kamer. Kijk aandachtig naar je pupil en steek daarna een zaklamp aan gericht op je hoofd. Je ziet je pupil zo verkleinen.
Verder nemen we ook de oogleden waar die zorgen voor de bevochtiging van ons oog elke keer dat we knipperen.
Bij sterke emotie of bij bijvoorbeeld tegenwind zullen we huilen. Dit wordt veroorzaakt door onze traanklier. We kunnen deze niet waarnemen met het blote oog. De tranen verlaten ons oog via traankanaaltjes in onze ooghoeken. Deze komen uit in de neus. Vandaar dat we dus een loopneus krijgen als we veel tranen produceren.
Verder zien we ook nog de wimpers en wenkbrauwen, die samen met de oogleden en onze tranen zorgen voor bescherming van onze ogen tegen bacteriën.
INWENDIG
Het oog zelf is een bol, die gevuld is met een glasachtig vocht (ook het glasachtig lichaam genoemd). Deze heldere vloeistof zorgt ervoor dat lichtstralen zonder enige vorm van breking door ons oog vallen.
De voorste en achterste oogkamer voeden het hoornvlies en de lens. Zij bevatten geen bloedvaten en laten de lichtstralen eveneens door.De lens hangt op aan lensbandjes die kunnen opspannen. Op die manier kunnen we alles wat we zien scherpstellen. Drie belangrijke lagen (ook wel oogrokken genoemd) die we terugvinden in het oog zijn het hoornvlies dat zich aan de buitenkant bevindt van ons oog. Verder naar binnen toe vinden we dan het vaatvlies dat vele bloedvaten bevat en tenslotte het netvlies. Dit laatste bevat de lichtgevoelige cellen.
Er zijn twee soorten cellen: de kegeltjes vangen de kleuren op en de staafjes staan in voor het registreren van wit, zwart en grijs.
De staafjes en kegeltjes
Op het netvlies wordt het beeld dat we zien omgedraaid en verkleind geprojecteerd. De teruggekaatste stralen worden opgevangen door de receptoren, die onderscheid maken tussen licht en donker en verschillende kleuren. Al deze info komt terecht in onze hersenen waar terug een beeld wordt gevormd.
Omgekeerd hebben we verziende mensen, waarbij het beeld achter het netvlies valt, zoals boven weergegeven. Dankzij lenzen en brillen is dit probleem op te lossen. Bijziende mensen hebben een bril met holle glazen nodig om hun zicht te corrigeren. verziende mensen zijn dan weer geholpen met een bril met bolle glazen om het beeld weer op hun netvlies te laten vallen. Nog anderen zullen blind zijn en kunnen geen beeld waarnemen. Deze mensen zijn aangewezen op de hulp van anderen. Zij zullen echter veel meer steunen op hun gehoor- en hun tastzin dan mensen die wel nog kunnen zien. Deze zintuigen komen in deze blog ook nog aan bod.
Hieronder kunnen jullie tenslotte nog een aantal oefeningen terugvinden die de leerstof van het oog samenvatten. Veel succes bij het oplossen!
Samenvatting Woordzoeker
De staafjes en kegeltjes
Doordat we zien met twee ogen tegelijk en deze informatie combineren, zijn we in staat om diepte waar te nemen en om in te schatten hoe ver een bepaald voorwerp zich van ons bevindt.
Bij sommige mensen valt het beeld echter niet op het netvlies. Bij bijziende mensen valt het beeld voor het netvlies. Zij kunnen dingen die veraf zijn niet goed zien zoals hieronder wordt weergegeven.
Omgekeerd hebben we verziende mensen, waarbij het beeld achter het netvlies valt, zoals boven weergegeven. Dankzij lenzen en brillen is dit probleem op te lossen. Bijziende mensen hebben een bril met holle glazen nodig om hun zicht te corrigeren. verziende mensen zijn dan weer geholpen met een bril met bolle glazen om het beeld weer op hun netvlies te laten vallen. Nog anderen zullen blind zijn en kunnen geen beeld waarnemen. Deze mensen zijn aangewezen op de hulp van anderen. Zij zullen echter veel meer steunen op hun gehoor- en hun tastzin dan mensen die wel nog kunnen zien. Deze zintuigen komen in deze blog ook nog aan bod.
Hieronder kunnen jullie tenslotte nog een aantal oefeningen terugvinden die de leerstof van het oog samenvatten. Veel succes bij het oplossen!